15 ต.ค. คอปเปอร์ซัลเฟต ตัวช่วยสำคัญในระบบน้ำและฟาร์มเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ

คุณเคยสงสัยไหมว่าอะไรคือเคล็ดลับเบื้องหลังความใสสะอาดของบ่อเลี้ยงปลาและบ่อกุ้งขนาดใหญ่ ที่ช่วยให้สัตว์น้ำเติบโตได้อย่างสมบูรณ์และลดอัตราการตายได้อย่างมีนัยสำคัญ? หลายคนอาจมองข้ามสารประกอบเคมีสีฟ้าสดใสอย่าง คอปเปอร์ซัลเฟต (Copper Sulphate) หรือที่เราคุ้นเคยกันในชื่อ “จุนสี” ซึ่งแท้จริงแล้ว สารนี้คือหนึ่งในเครื่องมือสำคัญที่สุดที่อุตสาหกรรมการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำใช้ในการควบคุมคุณภาพน้ำ และมีประโยชน์มากกว่าแค่การกำจัดตะไคร่น้ำทั่วไป

ระบบน้ำเสียสมดุล จากปัญหาที่ซ่อนอยู่ในบ่อเลี้ยง

สำหรับผู้ประกอบการฟาร์มปลา ฟาร์มกุ้ง หรือผู้ดูแลระบบบำบัดน้ำ การรักษาคุณภาพน้ำถือเป็นหัวใจสำคัญของการดำเนินงาน บ่อเลี้ยงที่ดูปกติจากภายนอก อาจกำลังเผชิญกับภัยคุกคามที่มองไม่เห็น นั่นคือการเติบโตที่มากเกินไปของสาหร่าย (Algae Bloom) และการสะสมของแบคทีเรีย หรือปรสิต ต่าง ๆ

เมื่อสาหร่ายบางชนิดเพิ่มจำนวนขึ้นอย่างรวดเร็ว (Algae Bloom) จะส่งผลให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของค่า pH ในช่วงกลางวันและกลางคืนอย่างรุนแรง และเมื่อสาหร่ายเหล่านี้ตายลง ก็จะเกิดการย่อยสลายที่ดึงเอาปริมาณออกซิเจนในน้ำไปใช้จนหมด (Oxygen Depletion) ซึ่งเป็นสาเหตุหลักที่ทำให้กุ้งหรือปลาเกิดอาการน็อกน้ำและตายยกบ่อได้ นอกจากนี้ การสะสมของแบคทีเรียและเชื้อราที่ไม่พึงประสงค์ยังเป็นต้นตอของโรคต่างๆ ในสัตว์น้ำด้วยเช่นกัน เช่น โรคตัวแดงดวงขาวในกุ้ง หรือ โรคเหงือกเน่า

นี่คือจุดที่คอปเปอร์ซัลเฟตเข้ามามีบทบาทในฐานะพระเอก สารนี้ไม่ใช่แค่สารเคมีทั่วไป แต่เป็นเครื่องมือทางวิทยาศาสตร์ที่จะช่วยให้ผู้ประกอบการสามารถควบคุมสมดุลทางชีวภาพในน้ำได้อย่างแม่นยำ

บทบาทหลักของคอปเปอร์ซัลเฟตในระบบน้ำ

คอปเปอร์ซัลเฟต (CuSO₄·5H₂O) ในรูปแบบผลึกสีฟ้าสดใส ถูกนำมาใช้อย่างแพร่หลายในหลายอุตสาหกรรม แต่สำหรับระบบน้ำและการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ บทบาทที่สำคัญที่สุดคือการเป็นสารฆ่าสาหร่าย (Algicide) และสารฆ่าเชื้อ (Antiseptic) ที่มีประสิทธิภาพสูง

∘ การควบคุมสาหร่าย (Algae Control)

คุณสมบัติที่โดดเด่นของคอปเปอร์ซัลเฟตคือการออกฤทธิ์ต่อต้านสาหร่ายและพืชน้ำขนาดเล็กที่เป็นอันตราย ไอออนของทองแดงที่ปล่อยออกมาเมื่อคอปเปอร์ซัลเฟตละลายน้ำจะเข้าไปยับยั้งกระบวนการสังเคราะห์แสงของสาหร่าย ทำให้สาหร่ายไม่สามารถผลิตอาหารและเติบโตต่อไปได้ การควบคุมปริมาณสาหร่ายให้อยู่ในระดับที่เหมาะสมนี้มีความสำคัญอย่างยิ่ง เพราะ

• รักษาระดับออกซิเจน ช่วยป้องกันการเกิด Algae Bloom ที่จะดึงออกซิเจนไปใช้ในช่วงกลางคืน
• ควบคุมค่า pH ทำให้ค่าความเป็นกรด-ด่างของน้ำคงที่ ลดความเครียดให้กับสัตว์น้ำ
• ปรับปรุงความใสของน้ำ เพิ่มประสิทธิภาพในการสังเกตพฤติกรรมของสัตว์น้ำและการจัดการฟาร์ม

∘ การจัดการเชื้อโรคและปรสิต (Disease Management)

ในอุตสาหกรรมเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ คอปเปอร์ซัลเฟตยังถูกใช้เป็นส่วนประกอบสำคัญในการบำบัดโรคภายนอก (External Parasites) ที่เกิดขึ้นกับสัตว์น้ำ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเรื่อง

• การฆ่าปรสิตภายนอก ใช้ในการกำจัดปรสิตบางชนิดที่เกาะตามตัวปลาหรือกุ้ง ซึ่งเป็นสาเหตุของอาการเจ็บป่วยและการระบาดของโรค
• การต้านเชื้อรา ใช้ในการป้องกันและรักษาโรคที่เกิดจากเชื้อราในปลา เช่น โรคที่เกิดจากน้ำสกปรกหรือบาดแผล

∘ การเสริมแร่ธาตุทองแดง (Copper Supplement)

นอกเหนือจากการฆ่าเชื้อแล้ว ธาตุทองแดงยังเป็นธาตุอาหารที่จำเป็น (Trace Element) ต่อการเจริญเติบโตของสัตว์น้ำ โดยเฉพาะกุ้งและปู เนื่องจากเป็นส่วนประกอบสำคัญในการสร้างฮีโมไซยานิน (Hemocyanin) ซึ่งเป็นสารที่ทำหน้าที่ขนส่งออกซิเจนในเลือดของสัตว์จำพวกกุ้งและหอยคล้ายกับฮีโมโกลบินในมนุษย์ ดังนั้นการใช้คอปเปอร์ซัลเฟตในปริมาณน้อยอย่างระมัดระวังจึงช่วยเสริมธาตุทองแดงในระบบอาหารอีกด้วย ทำให้สัตว์น้ำมีสุขภาพแข็งแรงและมีอัตราการรอดชีวิตที่สูงขึ้น

ข้อดีของการใช้คอปเปอร์ซัลเฟตอย่างถูกวิธี

เมื่อเปรียบเทียบกับสารเคมีชนิดอื่นๆ คอปเปอร์ซัลเฟตมีความโดดเด่นที่ทำให้เป็นที่ยอมรับในวงกว้าง ดังนี้

∘ ความแม่นยำในการควบคุม

คอปเปอร์ซัลเฟตเป็นสารประกอบที่มีสูตรเคมีคงที่ ทำให้ผู้ใช้งานสามารถคำนวณปริมาณที่ต้องใช้ได้อย่างแม่นยำตามขนาดของบ่อ และความเข้มข้นที่เหมาะสมในการฆ่าเชื้อโรคหรือสาหร่าย โดยไม่ต้องกังวลเรื่องความผันผวนของส่วนผสม

∘ ประสิทธิภาพและต้นทุน

ด้วยคุณสมบัติการออกฤทธิ์ที่รวดเร็วและกว้างขวาง ทำให้คอปเปอร์ซัลเฟตมีประสิทธิภาพสูงในการจัดการปัญหาน้ำเสียและสาหร่ายในพื้นที่ขนาดใหญ่ จึงเป็นทางเลือกที่คุ้มค่าในเชิงต้นทุนสำหรับฟาร์มอุตสาหกรรม

∘ ความเข้ากันได้ในระบบบำบัดน้ำ

คอปเปอร์ซัลเฟตยังใช้ในระบบบำบัดน้ำเสียแบบปิดเพื่อช่วยลดไอออนโลหะหนักและควบคุมแบคทีเรียบางชนิด ก่อนที่จะมีการบำบัดขั้นต่อไป ทำให้เป็นส่วนหนึ่งที่ขาดไม่ได้ในกระบวนการรักษาสิ่งแวดล้อมโดยรวม

ข้อควรระวังและแนวทางใช้อย่างปลอดภัย

แม้คอปเปอร์ซัลเฟตจะมีประโยชน์มหาศาล แต่ด้านความปลอดภัยในการใช้ต้องมาเป็นอันดับหนึ่ง เนื่องจากเป็นสารที่ถ้าใช้ในปริมาณที่สูงเกินไปจะเป็นพิษ (Toxicity) ต่อสัตว์น้ำได้ โดยเฉพาะสัตว์น้ำที่มีความไวต่อทองแดงสูง เช่น กุ้ง และหอย

∘ แนวทางปฏิบัติที่แนะนำ

1. รู้ค่าอัลคาลินิตี้ (Alkalinity) ของน้ำ

ข้อนี้คือหัวใจสำคัญเลย! ปริมาณคอปเปอร์ซัลเฟตที่ปลอดภัยต่อสัตว์น้ำขึ้นอยู่กับค่าอัลคาลินิตี้ของน้ำในบ่อ ยิ่งน้ำมีความเป็นด่าง (ค่าอัลคาลินิตี้สูง) มากเท่าไหร่ ก็ยิ่งสามารถใช้คอปเปอร์ซัลเฟตในปริมาณที่สูงขึ้นได้อย่างปลอดภัยมากขึ้นเท่านั้น หากน้ำมีความเป็นกรดหรือด่างต่ำ (ค่าอัลคาลินิตี้ต่ำ) จะต้องใช้ในปริมาณที่น้อยมาก เพื่อป้องกันความเป็นพิษต่อสัตว์น้ำ โดยข้อมูลอ้างอิงจากงานวิจัยส่วนใหญ่ระบุว่าค่าอัลคาลินิตี้ที่ต่ำกว่า 50 mg/L ควรใช้คอปเปอร์ซัลเฟตด้วยความระมัดระวังสูงสุด)

2. การทดสอบปริมาณ

ควรเริ่มต้นใช้ในปริมาณที่ต่ำที่สุดก่อนเสมอ และควรมีการทดสอบปริมาณสาหร่ายหรือเชื้อโรคในน้ำอย่างสม่ำเสมอ เพื่อให้แน่ใจว่าได้ใช้สารในปริมาณที่ “จำเป็น” เท่านั้น

3. การละลายที่ถูกต้อง

ต้องมั่นใจว่าคอปเปอร์ซัลเฟตละลายน้ำได้ดีและกระจายตัวอย่างสม่ำเสมอทั่วทั้งบ่อ เพื่อป้องกันการเกิดจุดความเข้มข้นสูง (Hotspots) ที่อาจเป็นอันตรายต่อสัตว์น้ำที่เข้ามาสัมผัสโดยตรง

4. การป้องกันส่วนบุคคล

ผู้ปฏิบัติงานควรสวมถุงมือและอุปกรณ์ป้องกันเพื่อหลีกเลี่ยงการสัมผัสโดยตรงกับผิวหนังและดวงตาตามหลักความปลอดภัยทางเคมี

การใช้คอปเปอร์ซัลเฟตจึงไม่ใช่แค่การนำสารมาใส่บ่อ แต่คือการบริหารจัดการเคมีในน้ำอย่างมีหลักการและมีความรับผิดชอบต่อทั้งสัตว์น้ำและสิ่งแวดล้อม

สรุป

คอปเปอร์ซัลเฟตในฐานะจุนสีที่อยู่ในรูปแบบผลึกสีฟ้าสวยงาม ได้พิสูจน์แล้วว่าเป็นสารประกอบที่มีประโยชน์หลายด้านและมีความซับซ้อนกว่าที่เราคิดมาก ในอุตสาหกรรมการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำและการจัดการระบบน้ำ สารนี้ทำหน้าที่เป็นผู้รักษาความสมดุลที่สำคัญ ตั้งแต่การควบคุมสาหร่ายที่อาจก่อให้เกิดวิกฤตออกซิเจน ไปจนถึงการเป็นสารเสริมธาตุอาหารที่จำเป็นต่อสุขภาพสัตว์น้ำ

หากใช้งานด้วยความรู้ ความเข้าใจในหลักเคมีของน้ำ และปฏิบัติตามมาตรฐานความปลอดภัยอย่างเคร่งครัด คอปเปอร์ซัลเฟตจะยังคงเป็นเครื่องมือที่ขาดไม่ได้ในการขับเคลื่อนอุตสาหกรรมเหล่านี้ไปสู่อนาคตที่ยั่งยืนและมีประสิทธิภาพ

คอปเปอร์ซัลเฟตคุณภาพสูง เพื่อความสำเร็จที่ยั่งยืนของอุตสาหกรรมคุณ

ในฐานะผู้นำด้านการผลิตและจัดจำหน่ายสารประกอบทองแดง (คอปเปอร์ซัลเฟต) และสารเคมีบำบัดน้ำเสีย (เฟอร์ริกคลอไรด์) บริษัท เอเชี่ยน เคมิคัล จำกัด (ACC) มุ่งมั่นที่จะส่งมอบผลิตภัณฑ์ที่มีคุณภาพสูงสุด ภายใต้การรับรองมาตรฐานระดับสากล เช่น ISO 9001, 14001, 45001, FAMI-QS และ HACCP เพื่อให้มั่นใจว่าลูกค้าในอุตสาหกรรมเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำจะได้รับเคมีภัณฑ์ที่ปลอดภัยและมีประสิทธิภาพสูงสุด

📞 Tel: +66 (38) 570 150-2 Ext. 106, 107 หรือ +66 (81) 8337 043

📩 E-mail: [email protected]

🌐 Website: https://acc1976.com/th/

🏢 บริษัท เอเชี่ยน เคมิคัล จำกัด

85/1 หมู่ 5 นิคมอุตสาหกรรมเวลโกรว์ ถ.บางนา-ตราด กม.36 ต.บางสมัคร อ.บางปะกง จ.ฉะเชิงเทรา 24130

• Facebook
• Twitter
• Line